เป็นธรรมชาติของสิ่งมีชีวิต โดยเฉพาะมนุษย์ ที่รักชีวิต ชอบอิสระ เรียกร้องเสรีภาพ อยากมีส่วนร่วม มีความฝัน อยากทำในสิ่งที่ฝัน แต่ในชีวิตจริงเป็นเพียงพนักงานคนหนึ่ง แล้วจะสามารถสานฝัน และทำในสิ่งที่ต้องการนั้นได้อย่างไร

อยู่ที่รู้ .. หรือไม่รู้ ..แท้จริงแล้วคนเรามีอิสระเสรี สามารถตัดสินใจ และมีความฝันได้หมดทุกคน สิ่งแรกที่พนักงานต้องมีข้อมูลและรับรู้ก่อนเลยคือ ตำแหน่งงาน แล้วตำแหน่งนั้นได้รับมอบหมายให้ทำหน้าที่อะไร ในการปฏิบัติหน้าที่ มีความรับผิดชอบอย่างไร สามารถตัดสินใจอะไรได้บ้าง อยู่ในระดับที่ต้องรายงานใคร..ผู้บังคับบัญชาคือใคร ต้องสื่อสารกับใครบ้าง.. ผู้ใต้บังคับบัญชามีกี่คน ซึ่งมีรายละเอียดบอกอยู่ในใบพรรณนาลักษณะงาน การทำความเข้าใจกับลักษณะงานเพื่อให้รู้ขอบข่าย อะไรทำได้ อะไรต้องทำ เมื่อรับรู้ข้อปฎิบัติ และอำนาจหน้าที่ของตำแหน่งงานแล้ว ก็สามารถสร้างอิสระในขอบเขตของงานตามตำแหน่ง เช่น มีหน้าที่วางแผน จัดการ ควบคุม ปฏิบัติ ควรตระหนักได้เองเลยว่า หน้าที่คือต้องเข้าไปมีส่วนร่วมกับการวางแผน

เริ่มจากการช่วยคิด มีส่วนเสนอความคิดเห็น รับฟังและร่วมแบ่งปันมุมมองหลายๆ ด้าน ร่วมจัดการ วางระบบการทำงาน ช่วยควบคุมให้เป็นไปตามความต้องการหรือเป้าหมาย จากนั้นก็ลงมือปฏิบัติงานเป็นอย่างดี ด้วยความเอาใจใส่ และมุ่งหวังให้งานบรรลุเป้าให้ได้ คือ ผลสำเร็จ นี่คือความเป็นอิสระในที่ทำงาน ในตำแหน่งงานที่ต้องคิดและตัดสินใจ ล้วนต้องจับหลักการของที่ทำงานนั้นให้ได้ เข้าใจนโยบาย แล้วใช้หลักการอีกอย่างหนึ่งมาช่วยตัดสินใจคือ “หลักเหตุผล” เพราะทุกเหตุการณ์ล้วนเกิดขึ้นเพราะเหตุทั้งสิ้น

บางครั้งก็คิดไปว่า เป็นเพราะความบังเอิญ เพียงเพราะยังหาสาเหตุไม่เจอ ไม่ได้หมายความว่าไม่มีเหตุ ไม่ได้แปลว่าเกิดขึ้นเอง โอกาสที่จะเกิดผลเช่นไร เกิดมากน้อยแค่ไหน ก็ไปกำหนดเหตุให้ดี หลายครั้งที่คาดหวัง อยากให้ผลลัพธ์ต้องออกมาดี เพราะคิดว่าทำเหตุมาดี แต่เมื่อผลลัพธ์จริง ๆ ออกมาไม่ใช่ ก็ต้องหันกลับไปเช็คที่เหตุอีกที เพราะเหตุอาจไม่ใช่ ไม่ตรง ไม่ถูกต้อง จึงทำให้ผลลัพธ์ออกมาไม่ใช่ ไม่ตรง ไม่ถูก อาจคิดไปเองก็ได้ บางครั้งก็หลงเข้าใจผิดคิดว่าทำเสร็จแล้วคือทำดีแล้ว แต่อาจไม่ใช่ก็ได้ เพราะแค่ทำเสร็จ ไม่ได้แปลว่าทำสำเร็จ ถ้าทำเสร็จด้วย สำเร็จด้วย ก็แปลว่าทำถูกวิธี นั่นคือเหตุตรงกับผล การทำหน้าที่อย่างเต็มใจคิด ทุ่มใจทำ หากจะเกิดผิดพลาดบ้างเจอปัญหาบ้าง เป็นเรื่องที่ต้องทบทวน มองให้เห็นทะลุถึงต้นทาง สาเหตุ แล้วลงมือแก้ปัญหาทันที หลังจากแก้ปัญหาเรียบร้อยแล้ว จึงหันมาหาวิธีป้องกัน ปรับแผนงาน เพิ่ม-ลด ใส่จุดตรวจสอบ ทำให้ระบบงานใหม่ไม่เอื้อให้เกิดปัญหาซ้ำได้อีก อิสระโดยชอบที่จะทำในสิ่งที่ถูกต้องและเหมาะสม สามารถคิดและแสดงความเห็นในมุมมองของตัวเอง เพื่อพัฒนางานส่วนรวมให้ดีขึ้น ไม่นิยมทำงานแบบเดิมนานหลายปีโดยไม่มีการปรับแต่งอะไรในงานที่ทำเลย เพราะโลกเปิดกว้าง มีสิ่งใหม่เกิดขึ้นเร็วมาก ทุกคนจึงต้องเร่งความเร็วเพื่อให้ทันโลก ให้สามารถอยู่กับโลกใบนี้ได้

รู้หรือไม่ว่า…มีใครบางคนรอฟังไอเดียดีๆ จากคุณอยู่ การคิดและเสนอความเห็น ควรอย่างยิ่งที่จะร่วมกันเสนอในที่ประชุม เพื่อให้เกิดอิสระในการเปิดประเด็นพูดคุยกัน ให้เกิดการคิดจากหลายฝ่าย จนกระทั่งความคิดตกผลึกเมื่อใด ก็แปลว่าเราจะได้ไอเดียที่ดีที่สุดเมื่อนั้น ความคิดที่นำเสนออาจไม่ได้รับการยอมรับทุกครั้ง ถือเป็นเรื่องธรรมดา แต่ยังต้องคิดและนำเสนอสิ่งอื่นๆ ใหม่ๆ ในวาระต่อไปอีก เมื่อฝึกคิดบ่อยๆ เหมือนการลับคมความคิดอะไรที่ทำบ่อยจะเกิดความชำนาญในสิ่งนั้นคือจะคิดเก่งขึ้น ความคิดจะเฉียบคมขึ้น วิธีคิดสิ่งใหม่ๆ ได้บ่อยคือ การหัดสังเกต คนช่างสังเกตจะมีข้อมูลมากกว่าอย่างแน่นอนจะเห็นการเริ่มต้น เห็นสิ่งเปลี่ยนแปลง เมื่อมีอะไรเพิ่มขึ้น หายไป เค้าจะรู้ได้ก่อน เพราะความช่างสังเกต การผสม รวมและจับคู่เชื่อมโยงทุกอย่างให้เข้ากัน ก็เป็นการคิดอะไรใหม่ๆ ได้เหมือนกัน การหาสิ่งทดแทนแบบนี้คือคิดว่าต้องเปลี่ยน หาสิ่งใหม่มาแทนสิ่งเดิมที่มีอยู่ เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีกว่าการลอกเลียนแบบ โดยการศึกษาดูงานจากที่อื่น แล้วนำกลับมาปรับใช้ วิธีนี้สามารถเทียบเคียงผลลัพธ์ได้ถ้าปัจจัยหลัก และสิ่งแวดล้อมมีความใกล้เคียงกัน มีตัวอย่างความสำเร็จให้เห็นกันได้

ในความเป็นจริง ทุกอาชีพมีอิสระด้วยกันทั้งนั้น หากเราหาวิธีคิด วิธีมองให้ออกว่า อิสระที่แท้จริงอยู่ตรงไหน ตราบใดที่เราได้รับโอกาสให้คิด มีเวทีให้แสดงความคิดเห็น มีสิทธิ์เลือกทำในสิ่งที่เหมาะที่ควรเป็นตัวของตัวเอง อยู่ในสถานะปัจจุบันที่น่าพอใจ ยินดีและเต็มใจที่จะตัดสินใจทำสิ่งใดด้วยตัวเอง

อิสระที่แท้จริงต้องอยู่กับความจริงแบบนี้ เป็นอิสระที่ดีที่สุดค่ะ ..

บทความโดย คุณกิ้ม ฐิติมา ตันติกุลสุนทร

ผู้บริหาร WICE Freight Services (Thailand) Co., Ltd.